Loterijen in Europa
Loterijen maken al eeuwen deel uit van het Europese culturele en maatschappelijke landschap. Toch bestaat er geen overkoepelende Europese loterij: elk land hanteert zijn eigen vergunningen, ziet zelf toe op de naleving van de regel en heeft eigen tradities en gebruiken. Daardoor verschillen spelvormen, prijzen en regels aanzienlijk per lidstaat. Sommige landen werken met staatsmonopolies, andere met commerciële concessies of liefdadigheidsmodellen. Internationale initiatieven zoals EuroMillions en Eurojackpot vergen wel enige samenwerking, maar blijven verder toch vooral nationaal georganiseerd.
Op deze pagina over loterijen in Europa:
)
Dromen van een Europese loterij
Sinds de opkomst van de Europese Unie leeft bij velen de verbeelding van een gezamenlijke loterij die de grenzen van de lidstaten overstijgt. Het idee is dat een dergelijke Europese loterij niet enkel fortuin zou brengen, maar ook zou zorgen voor meer verbondenheid met de Europese Unie. Binnen beleidsnota’s over een Europese cultuur werd tientallen jaren geleden al nagedacht over symbolische manieren om Europeanen dichter bij elkaar te brengen. Verschillende van de toen bedachte zaken, zoals een Europese vlag, een Europees volkslied en Erasmus, werden gerealiseerd. Andere, zoals Europese teams op de Olympische Spelen of een Euroloterij, niet. In de praktijk namen nationale organisaties het initiatief over. Franse, Spaanse en Britse loterijbedrijven zetten begin jaren 2000 de stap naar EuroMillions, een samenwerking die wél Europees aanvoelt, maar volledig buiten het EU-kader tot stand kwam en ook niet in alle EU-landen wordt aangeboden. Dat verklaart ook meteen waarom de Britten ook na de Brexit nog altijd meedoen aan EuroMillions. Van een grote overkoepelende loterij die in alle EU-landen wordt aangeboden, is vooralsnog geen sprake. Hierdoor heeft elk land zijn eigen aanbod.
Nationale regels voor loterijen
Loterijen worden tot op heden op nationaal niveau aangeboden. Dat betekent dat elk land eigen regels kent voor het aanbieden van loterijen, waardoor er ook de nodige verschillen bestaan. Van een grote overkoepelende loterijcultuur is evenmin sprake. De loterijcultuur die in Oost-Europa achter het IJzeren Gordijn tot stand kwam zal noodzakelijkerwijs afwijken van die in Nederland of België. Hoewel loterijen voornamelijk een nationale bevoegdheid zijn blijven, bestaan er wel Europese regels die indirect invloed hebben op hoe ze worden georganiseerd. Dit heeft vooral te maken met interne-marktregels, regels over consumentenbescherming en witwaspreventieregels. Het Hof van Justitie heeft in verschillende arresten bevestigd dat lidstaten loterijen mogen beperken of monopoliseren, zolang dat gebeurt om redenen van algemeen belang, zoals fraudepreventie of bescherming van spelers. Tegelijk moeten nationale regels voldoen aan de vrijheid van dienstverlening en mogen lidstaten het grensoverschrijdend aanbieden van loterijen niet onnodig hinderen. Daarnaast gelden EU-richtlijnen die loterijexploitanten verplicht om verdachte transacties te melden. In de praktijk ontstaat zo een mozaïek van nationale vergunningenstelsels binnen een Europees juridisch kader.
Loterijen in de Europese landen
Europa kent een rijke en veelzijdige loterijtraditie waarin nationale geschiedenis, regelgeving en maatschappelijke doelen nauw met elkaar verweven zijn. Hoewel de Europese Unie een gemeenschappelijke interne markt heeft, bestaat er geen overkoepelende Europese loterij. Kansspelen vallen nog altijd onder nationale bevoegdheid, waardoor elk land zijn eigen vergunningenstelsel, toezicht en maatschappelijke invulling heeft behouden. Die nationale verschillen maken het onmogelijk om over één uniform Europees loterijstelsel te spreken. Precies daarom is het zinvol om de situatie per land afzonderlijk te bekijken. Hieronder behandelen we de loterijen en aanbieders in de 27 EU-lidstaten. Verder bestaan er ook buiten de Europese Unie enkele invloedrijke aanbieders die deel uitmaken van dezelfde Europese loterijcultuur. Zo zijn er de Loterie Romande en Swisslotto in Zwitserland, de IJslandse Loterij en de Turkse staatsloterij Milli Piyango.
Loterijen in België
België kent een publiek model met de Nationale Loterij als houder van de belangrijkste vergunningen. Bekende spellen zijn die in België worden aangeboden zijn Lotto en EuroMillions. De Kansspelwet en de Kansspelcommissie waken over de regels die betrekking hebben op reclame, minderjarigenbescherming en verslavingspreventie. De Nationale Loterij draagt een aanzienlijk deel van de opbrengst af aan goede doelen, sport en cultuur. De deelname aan internationale loterijen zoals EuroMillions verloopt via samenwerkingsakkoorden met andere nationale loterijen. De verkoop mag enkel via erkende verkooppunten en een gelicentieerd onlineportaal plaatsvinden, met verplichte leeftijds- en identiteitscontroles. De regels worden in België actief gehandhaafd, met sancties voor illegale aanbieders en voor reclame die minderjarigen kan beïnvloeden.
Loterijen in Bulgarije
Bulgarije heeft een gemengd landschap waarin de Bulgarian Sports Totalizator traditioneel een centrale rol speelt voor numerieke loterijen en sportweddenschappen. Er bestaan commerciële aanbieders die onder nationale vergunningen opereren. De wetgeving focust op consumentenbescherming, AML-compliance, reclame-inperking en kanalencontrole. Trekkingproducten en krasloten zijn er erg populair, maar zijn onderhevig aan strikte distributieregels en identiteitscontrole. Uitkeringspercentages, audits en rapportageplichten worden door de toezichthouder gehandhaafd. Reclame mag in Bulgarije niet misleidend zijn en moet verantwoord spel promoten. Illegale aanbieders worden via blokkades en boetes actief bestreden.
Loterijen in Cyprus
Op Cyprus wordt de loterijsector voornamelijk vormgegeven via de nationale staatsloterijen. Er bestaan zowel wekelijkse trekkingen als speciale loterijen. Daarnaast zijn krasloten en numerieke spellen erg populair op het eiland. Het toezicht richt zich op de leeftijdscontrole, verkoopkanalen en reclame, met nadruk op publieke opbrengstbestemming (goede doelen, sport en cultuur). Online deelname is mogelijk via gelicentieerde platforms. De Europese vrijheden (dienstenverkeer) worden er afgewogen tegen een nationaal beleid dat kansspelen beperkt om spelers te beschermen.
Loterijen in Denemarken
Denemarken kent een streng gereguleerde loterijmarkt waarin Danske Spil en Varelotteriet de hoofdrol spelen. Danske Spil is de staatsoperator die populaire trekkingen organiseert zoals Lotto, Vikinglotto en Eurojackpot, naast digitale kras- en instant-winproducten. Varelotteriet, opgericht in 1887, is de oudste liefdadigheidsloterij van Denemarken en functioneert als onafhankelijke stichting die goede doelen ondersteunt via de verkoop van loten met prijzen in geld en natura. Beide opereren onder toezicht van de Spillemyndigheden, die vergunningen verleent, spelmechanismen goedkeurt en de naleving controleert van regels rond consumentenbescherming, anti-witwas (AML) en verantwoord spelen. Spelers moeten zich online identificeren en kunnen limieten instellen of zichzelf uitsluiten via een speciaal register.
Loterijen in Duitsland
Duitsland hanteert een federale aanpak van de loterijsector. De deelstaten beheren zelf de loterijen en nemen samen deel aan Eurojackpot. Het Glücksspielstaatsvertrag (tussen de Länder) harmoniseert een aantal kernregels met betrekking tot kanalen, reclame, spelersbescherming en het online aanbod. De staatsgecontroleerde modellen voor loterijen worden gerechtvaardigd vanuit algemeen belang. De online deelname aan loterijen is in Duitsland toegestaan, maar dit onder strenge technische eisen. De reclame voor loterijen moet in Duitsland matig zijn en mag geen onrealistische verwachtingen wekken.
Loterijen in Estland
In Estland is Eesti Loto het bekende staatsbedrijf voor loterijen. Het is in Estland niet alleen mogelijk om fysieke lotjes te komen, maar ook om online deel te nemen. De toezichthouder eist een strikt KYC-beleid en ziet toe op de regels met betrekking tot de leeftijdsverificatie en limieten. Verantwoord spelen is ingebouwd in alle aspecten van het Letse loterijbeleid. Estland neemt deel aan internationale spellen zoals Eurojackpot. Het doet dit via inter-loterijafspraken, terwijl de juridische basis wel gewoon nationaal blijft. Reclame is toegestaan onder regels die misleiding en targeting van minderjarigen verbieden.
Loterijen in Finland
In Finland worden alle loterijen georganiseerd door Veikkaus Oy, een staatsbedrijf dat ontstond uit de fusie van drie publieke kansspelorganisaties. Veikkaus beheert zowel de klassieke Lotto als een uitgebreid aanbod van krasloten en digitale kansspelen. De onderneming opereert onder toezicht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, dat toeziet op naleving van wetgeving rond consumentenbescherming, anti-witwas en verantwoord spelen. Het Finse systeem is gebaseerd op een staatsmonopolie, met als doel gokverslaving te beperken en de opbrengsten te gebruiken voor maatschappelijke doelen zoals sport, cultuur, jeugdwerk en wetenschap.
Loterijen in Frankrijk
In Frankrijk wordt de loterijsector gedomineerd door La Française des Jeux (FDJ), een onderneming met een unieke publiek-private structuur. FDJ onderging recent een gedeeltelijke privatisering, waarbij de Franse staat wel een controlerend belang behield. Het bedrijf organiseert de nationale Loto en EuroMillions. Het is ook verantwoordelijk voor diverse krasloten en biedt daarnaast sportweddenschappen en digitale kansspelen aan. Het toezicht ligt bij de Autorité Nationale des Jeux (ANJ) die vergunningen verleent, reclame controleert en toeziet op consumentenbescherming en anti-witwasverplichtingen. Reclame mag enkel informatief zijn en moet voorzien in waarschuwingen over gokrisico’s.
Loterijen in Griekenland
In Griekenland is OPAP de historische spil voor numerieke loterijen, keno-achtige spellen en krasspellen (via concessies). De regulering concentreert zich op consumentenbescherming, kanalenbeheer en verantwoord spelen (identificatie, limieten en reclamecode). De staat ziet toe op naleving. Het hanteert daarbij strikte vergunningseisen en eisen op het gebied van technische certificering. Een deel van de opbrengsten vloeit naar sociale en sportieve projecten in Griekenland.
Loterijen in Hongarije
De Hongaarse loterijmarkt wordt volledig gedomineerd door Szerencsejáték Zrt., het staatsbedrijf dat sinds verantwoordelijk is voor alle nationale kansspelen. Het bedrijf beheert klassieke loterijen zoals Ötöslottó, Hatoslottó, Skandináv lottó en Keno. De sector valt onder het toezicht van het Ministerie van Financiën, dat toeziet op naleving van de Hongaarse Gokwet. De Hongaarse wetgeving reguleert vergunningen, opbrengstverdeling, reclame en de fiscale behandeling van prijzen. De Hongaarse loterij heeft een dubbele doelstelling: het genereren van staatsinkomsten en het ondersteunen van maatschappelijke initiatieven via het nationale liefdadigheidsfonds. De Hongaarse gokmarkt blijft grotendeels gesloten voor buitenlandse aanbieders.
Loterijen in Ierland
De Irish National Lottery is de belangrijkste operator in Ierland en exploiteert onder meer Lotto, EuroMillions, Daily Million en diverse krasloten. De licentie wordt beheerd door het Department of Public Expenditure, National Development Plan Delivery and Reform, terwijl het toezicht wordt uitgeoefend door de Regulator of the National Lottery. Een aanzienlijk deel van de opbrengst gaat naar goede doelen, cultuur en sport. De Ierse regelgeving legt een sterke nadruk op transparantie, verantwoord spelen en consumentenbescherming. Reclame mag, maar moet evenwichtig zijn en kanspercentages vermelden.
Loterijen in Italië
De Italiaanse loterijmarkt behoort tot de oudste en meest gereguleerde van Europa. Centraal daarin staat de Gioco del Lotto Italia, een numerieke loterij die teruggaat tot de 16e eeuw en vandaag nog steeds wordt georganiseerd onder toezicht van de Agenzia delle Dogane e dei Monopoli (ADM). Naast deze historische trekking beheert de staat, via concessiehouders, ook moderne producten zoals SuperEnalotto, Lotteria Italia en krasloten. De wetgeving bepaalt dat alle loterijactiviteiten uitsluitend mogen plaatsvinden op basis van staatsvergunningen, met strikte controle op transparantie, kansverdeling en opbrengstbestemming. Een aanzienlijk deel van de inkomsten uit de Gioco del Lotto en andere loterijen vloeit terug naar culturele projecten, erfgoedzorg en maatschappelijke initiatieven.
Loterijen in Kroatië
In Kroatië heeft Hrvatska Lutrija, opgericht in 1973, het monopolie op nationale loterijspellen, waaronder Loto 6/45 en krasloten. De Kroatische Ministry of Finance is de bevoegde autoriteit voor vergunningen en het desbetreffende toezicht. Spelers kunnen deelnemen via verkooppunten en online, maar daarbij geldt wel een strikte ID-controle. Een deel van de opbrengst ondersteunt cultuur, sport en welzijnsprojecten. Internationale samenwerking is toegestaan onder toezicht van de staat, maar de deelname aan pan-Europese loterijen is in de praktijk beperkt.
Loterijen in Letland
Letland exploiteert loterijen via de staatsorganisatie Latvijas Loto. Bekende spellen zijn onder meer Latloto 5 no 35 en SuperBingo. De Lotteries and Gambling Supervisory Inspection (IAUI) houdt toezicht op naleving van vergunningen, de AML-regels en reclamebeperkingen. Alle spelers moeten geregistreerd zijn indien zij online deelnemen. Er geldt een verplichte leeftijdscontrole en er zijn limieten van toepassing. De loterijopbrengsten gaan naar onderwijs, sport en cultuur. Reclame is beperkt tot neutrale informatie over deelname en prijzen. De Letse wetgeving is grotendeels afgestemd op EU-normen, met extra aandacht voor fraudebestrijding en data-integriteit.
Loterijen in Litouwen
In Litouwen wordt de loterijmarkt gedomineerd door Olifėja, de nationale operator, opgericht in 1992. Het bedrijf organiseert spellen zoals Teleloto, Vikinglotto, Eurojackpot en diverse krasloten. De Gaming Control Authority binnen het Ministerie van Financiën verleent vergunningen en ziet toe op naleving van wetgeving rond consumentenbescherming en reclame. De opbrengsten van Olifėja ondersteunen jeugd-, sport- en cultuurinitiatieven. Online verkoop is er legaal en onderworpen aan identiteitscontrole, limieten en periodieke audits. Eventuele reclame mag geen gokgedrag verheerlijken of minderjarigen aanspreken.
Loterijen in Luxemburg
Luxemburg beschikt over een kleine maar goed georganiseerde loterijmarkt, geleid door Loterie Nationale Luxembourg. Het aanbod omvat onder meer Loto, EuroMillions en krasloten. De overheid ziet streng toe op de naleving van de relevante regelgeving, met veel oog voor verantwoord spelen en financiële transparantie. Loterijen mogen enkel worden aangeboden via erkende verkooppunten of gelicentieerde online kanalen. Reclame is beperkt en moet neutraal blijven. De opbrengsten van Luxemburgse loterijen worden grotendeels toegewezen aan maatschappelijke projecten en humanitaire organisaties via het fonds Œuvre Nationale de Secours Grande-Duchesse Charlotte.
Loterijen in Malta
Malta staat bekend als Europees centrum voor online gaming. Veel online casino’s zijn in Malta geregistreerd. Desondanks is de Maltese loterijmarkt minder vrij dan je zou denken. In Malta heeft de National Lottery plc sinds 2022 het exclusieve recht op nationale loterijspellen, waaronder Lotto en Super 5, alsook op Instant Scratch Cards. De Malta Gaming Authority (MGA) is de verantwoordelijke toezichthouder en vergunningverstrekker. Malta’s kansspelwetgeving is volledig afgestemd op de Europese richtlijnen, met extra nadruk op transparantie en technologische beveiliging. Een deel van de opbrengsten gaat naar liefdadigheidsdoelen.
Loterijen in Nederland
De Nederlandse loterijmarkt is veelzijdig en streng gereguleerd, met een combinatie van staatsdeelneming, maatschappelijke initiatieven en commerciële concessies. Centraal staat de Nederlandse Loterij, waarin de Staatsloterij en Lotto zijn samengebracht. De Staatsloterij is de oudste en bekendste loterij van het land en staat onder toezicht van de Kansspelautoriteit (Ksa). De Lotto vormt de moderne tegenhanger, met wekelijkse trekkingen en de mogelijkheid om deel te nemen aan de internationale Eurojackpot. Daarnaast worden andere numerieke spellen aangeboden, zoals Miljoenenspel en Lucky Day, die elk een eigen publiek en prijzensysteem kennen. TOTO biedt sportweddenschappen aan. Verder kent Nederland ook particuliere en charitatieve initiatieven. Bekende goede-doelenloterijen zijn de Support Actie, de Grote Clubactie, De Zonnebloem Loterij, de KWF Seizoenloterij en Lot of Happiness. Zij opereren onder toezicht van de Ksa, met als voorwaarde dat een groot deel van hun opbrengsten naar sociale en culturele projecten gaat.
Loterijen in Oostenrijk
In Oostenrijk beheert Österreichische Lotterien GmbH de belangrijkste nationale kansspelen, waaronder Lotto 6 aus 45, EuroMillions, Toto, Bingo en een breed aanbod aan krasloten. De onderneming is nauw verbonden met Casinos Austria en opereert onder een staatsvergunning. De Bundesministerium für Finanzen is de autoriteit die verantwoordelijk is op het gebied van toezicht, regelgeving en fiscale afdrachten. Oostenrijk kent een staatsmonopolie op loterijen, gerechtvaardigd door publieke belangen (verslavingspreventie en consumentenbescherming). Reclame is toegestaan, maar moet verantwoordelijk spelgedrag bevorderen.
Loterijen in Polen
De Poolse loterijmarkt wordt volledig beheerd door het staatsbedrijf Totalizator Sportowy, dat op zijn beurt opereert onder toezicht van het Ministerie van Financiën. Centraal binnen dit systeem staat Lotto Polen, het bekendste en populairste kansspel van het land. De trekkingen van Lotto worden nationaal uitgezonden en trekken wekelijks miljoenen spelers. Naast dit traditionele spel biedt Totalizator Sportowy ook moderne producten aan zoals Mini Lotto, Multi Multi, Zdrapski en meer. De Poolse wetgeving bepaalt dat alleen staatsvergunde exploitanten loterijen mogen organiseren. De Poolse overheid hanteert een strikt vergunningenbeleid.
Loterijen in Portugal
De Portugese loterijmarkt wordt exclusief beheerd door de historische instelling Jogo Santa Casa Portugal, officieel onderdeel van de Santa Casa da Misericórdia de Lisboa (SCML). Deze liefdadigheidsorganisatie heeft van de staat het monopolie gekregen op alle nationale loterijen. Onder haar beheer vallen bekende spellen zoals Totoloto, Totobola, Raspadinha (krasloten) en deelname aan de internationale EuroMillions. De activiteiten van Jogo Santa Casa Portugal worden nauwlettend gereguleerd door de Regulação e Inspeção de Jogos (RIJ). Een groot deel van de opbrengsten vloeit naar sociale en gezondheidsprojecten, waaronder ziekenhuizen, revalidatieprogramma’s en steun aan kwetsbare groepen. Online deelnemen aan loterijen is toegestaan via het officiële platform van Santa Casa.
Loterijen in Roemenië
Roemenië heeft een lange loterijgeschiedenis met Loteria Română, opgericht in 1906 als de officiële staatsoperator. Het aanbod omvat Loto 6/49, Joker, Keno en krasloten. De National Office for Gambling (ONJN) reguleert de sector en ziet toe op antiwitwasverplichtingen, transparantie en reclame. Het is mogelijk om online deel te nemen aan loterijen in Roemenië. Dit kan echter enkel conform strikte registratie- en verificatieprocedures. Een deel van de opbrengst gaat naar onderwijs en gezondheidsprojecten. Illegale websites worden actief geblokkeerd. De Roemeense loterijmarkt professionaliseert snel en focust steeds meer op digitalisering.
Loterijen in Slovenië
Slovenië kent Loterija Slovenije. Deze werd in 1973 als nationale operator. Het aanbod omvat Loto, Eurojackpot, Keno en krasloten. De Ministry of Finance en de Financial Administration voeren toezicht en vergunningverlening uit. De wetgeving legt nadruk op verantwoord spelen, transparantie en het gebruik van opbrengsten voor sport en welzijn. Online verkoop is toegestaan via gelicentieerde kanalen, met strikte identiteitsverificatie en limieten. Reclame is gereguleerd en mag geen misleidende indruk wekken over winkansen. De markt is kleinschalig, maar is wel goed gereguleerd en sterk maatschappelijk ingebed.
Loterijen in Slowakije
De Tipos National Lottery Company is de belangrijkste operator in Slowakije. Bekende loterijproducten in Slowakije zijn LOTO 5 z 35, KENO 10, Euromillions, Eurojackpot en KLUB KENO. De nieuwe Gambling Act regelt de loterijen in Slowakije. Opvallend is dat deze wet beperkingen oplegt aan gokken op Goede Vrijdag, kerstavond en kerstdag. Loterijen zijn in Slowakije uitsluitend toegestaan onder staatsvergunning en de opbrengsten worden aangewend voor sport en culturele projecten.
Loterijen in Spanje
De Spaanse loterijmarkt behoort tot de meest diverse en sociaal georiënteerde in Europa. Ze wordt gedragen door drie hoofdorganisaties: de Loterías y Apuestas del Estado (LAE), de Organización Nacional de Ciegos Españoles (ONCE) en, in mindere mate, regionale initiatieven. De LAE organiseert nationale trekkingen zoals de Lotería Nacional, de beroemde kerstloterij El Gordo de Navidad en de deelname aan EuroMillions. De ONCE-loterij, opgericht in 1938, is uniek in Europa: ze wordt beheerd door de nationale organisatie van blinden en mensen met een beperking. Haar opbrengsten financieren sociale inclusie, werkgelegenheid en toegankelijkheidsprojecten. Beide instellingen vallen onder toezicht van de Dirección General de Ordenación del Juego (DGOJ).
Loterijen in Tsjechië
De Tsjechische loterijmarkt wordt gedomineerd door Sazka Tsjechië, de grootste en oudste kansspelaanbieder van het land. Het bedrijf is tegenwoordig onderdeel van de internationale Allwyn Group, die in meerdere Europese landen actief is. Sazka organiseert bekende loterijen zoals Sportka, Šťastných 10, Euromiliony en deelname aan de Eurojackpot. Sazka Tsjechië opereert onder strikte voorwaarden inzake vergunningen, fiscale rapportage, anti-witwaswetgeving en consumentenbescherming. Reclame is toegestaan, maar moet met duidelijke vermelding van winkansen zijn. De Tsjechische overheid hecht veel belang aan transparantie: loterijopbrengsten worden gecontroleerd via onafhankelijke audits en een deel ervan wordt toegewezen aan sport- en cultuurprojecten.
Loterijen in Zweden
De Zweedse loterijmarkt wordt gekenmerkt door een combinatie van staatsregie en gereguleerde marktwerking. De belangrijkste aanbieder is Svenska Spel Zweden, een staatsbedrijf dat sinds 1997 verantwoordelijk is voor de organisatie van nationale kansspelen, waaronder Lotto, Keno, Triss (krasloten) en de deelname aan de Eurojackpot. Sinds de liberalisering van de gokmarkt kunnen ook private aanbieders licenties verkrijgen, maar Svenska Spel blijft de dominante speler voor loterijen. Het toezicht ligt bij de Spelinspektionen, die vergunningen verleent, toezicht houdt en reclamecampagnes controleert. Svenska Spel Zweden richt zich nadrukkelijk op publieke verantwoordelijkheid: een aanzienlijk deel van de opbrengst vloeit naar sport en culturele initiatieven. Alle spelers moeten zich registreren en kunnen zich via het nationale uitsluitingssysteem Spelpaus tijdelijk of permanent laten blokkeren.
Deelnemen aan loterijen in Europa
Deelnemen aan loterijen in Europa lijkt met de interne markt in het achterhoofd eenvoudig, maar in werkelijkheid is dit vaak slechts beperkt mogelijk. Dit komt door nationale regelgeving, strenge identiteitscontroles, antiwitwaswetgeving en uiteenlopende vergunningssystemen. In veel landen is deelname uitsluitend toegestaan via erkende binnenlandse kanalen, meestal door het kopen van een fysiek ticket in het land zelf. Online-meespelen vanuit het buitenland is doorgaans niet mogelijk, zelfs niet voor inwoners van andere EU-lidstaten. Dat komt omdat kansspelen niet volledig onder de Europese interne-marktvrijheden vallen. Het Hof van Justitie heeft meermaals geoordeeld dat lidstaten kansspelen mogen beperken of monopoliseren om redenen van algemeen belang, zoals fraudepreventie, consumentenbescherming of het tegengaan van gokverslaving. Veel loterijen blokkeren buitenlandse IP-adressen of betaalmethoden. Internationale spellen zoals EuroMillions of Eurojackpot zijn een uitzondering: ze worden gezamenlijk georganiseerd, maar met afzonderlijke vergunningen in elk deelnemend land.
Veelgestelde vragen over loterijen in Europa
Het is moeilijk om van een Europese loterijcultuur te spreken. Er zijn grote verschillen tussen landen en ook het wettelijke kader verschilt sterk, hoewel er een aantal Europese regels zijn die voor duidelijkheid en veiligheid zorgen. Dat dit lappendeken van loterijen voor vragen kan zorgen, mag duidelijk zijn. Hieronder hopen we een aantal van deze vragen te beantwoorden en het nodige inzicht te bieden in hoe Europese loterijen functioneren.
Bestaat er één gezamenlijke Europese loterij?
Nee. Er is geen overkoepelende Europese loterij. Elke lidstaat heeft zijn eigen wetgeving en vergunningenstelsel. Internationale trekkingen zoals EuroMillions en Eurojackpot worden wel door meerdere landen gezamenlijk georganiseerd, maar juridisch blijft elk land verantwoordelijk voor zijn eigen deelname.
Mag je meespelen met loterijen in andere EU-landen?
Niet altijd. In de meeste gevallen mag je wel deelnemen via officiële binnenlandse (fysieke) kanalen. Online deelname vanuit het buitenland is vaak uitgesloten.
Waarom zijn de regels per land zo verschillend?
Omdat kansspelen in de EU niet volledig onder de interne-marktvrijheden vallen. Lidstaten mogen beperkingen opleggen ter bescherming van consumenten en ter voorkoming van fraude of gokverslaving.
Wie controleert Europese loterijen?
Elke lidstaat heeft zijn eigen toezichthouder, zoals de Kansspelautoriteit (Nederland), ANJ (Frankrijk) of Spelinspektionen (Zweden). Er is dus geen grote Europese toezichthouder die over alle Europese loterijen waakt.
Hoe worden de opbrengsten van loterijen verdeeld?
In bijna alle Europese landen vloeit een deel van de opbrengsten naar publieke of maatschappelijke doelen zoals sport, cultuur, zorg of wetenschap. Het percentage verschilt per land en per spel.
Zijn Europese loterijen belastingvrij voor winnaars?
Dat verschilt per land. In sommige landen zijn prijzen belastingvrij, terwijl andere landen een bronheffing toepassen op grote winsten. Ook op fiscaal vlak zijn er nog grote verschillen tussen de diverse EU-landen.
Wat zijn de populairste Europese loterijen?
De bekendste internationale loterijen zijn EuroMillions, Eurojackpot en Vikinglotto. Op nationaal niveau zijn klassiekers als Gioco del Lotto (Italië), Staatsloterij (Nederland) en El Gordo (Spanje) zeer populair.
Zijn Europese loterijen veilig en eerlijk?
Ja. Alle erkende aanbieders in Europa werken met gecertificeerde trekkingstechnologie, onafhankelijke audits en wettelijke controle. Ze moeten ook rekening houden met de strenge Europese regels met betrekking tot consumentenbescherming en het voorkomen van witwaspraktijken en fraude.
Waarom bestaan er geen uniforme Europese regels voor loterijen?
Omdat de EU-lidstaten beslisten dat zij hun soevereiniteit over kansspelen behouden. Gokken is simpelweg een te gevoelig ethisch thema om hier over alle landen heen overeenstemming over te vinden. De EU kan enkel algemene regels opleggen inzake consumentenbescherming, witwaspreventie en digitale veiligheid, maar niet bepalen hoe of door wie loterijen worden georganiseerd.