Zelf een loterij organiseren
Een eigen loterij opzetten is een aantrekkelijke manier om geld in te zamelen voor een maatschappelijk doel of een lokale vereniging. Denk aan het ondersteunen van een sportvereniging, het renoveren van een buurthuis of het financieren van een cultureel project. Zelf een loterij organiseren is toegestaan, maar is wel aan strikte regels gebonden. Een vergunning is verplicht zodra de deelnemers moeten betalen voor hun lootjes. De opbrengst moet ook grotendeels ten goede komen aan het algemeen belang. Daarnaast gelden duidelijke voorschriften met betrekking tot promotie, looptijd, administratie en transparantie.
Op deze pagina over zelf een loterij organiseren:
)
Eenmalige loterij organiseren: vergunning vereist
Wie een eenmalige loterij wil organiseren, bijvoorbeeld om geld in te zamelen voor een lokaal project of een goed doel, heeft een vergunning nodig. Een dergelijke loterij mag enkel plaatsvinden wanneer het doel een algemeen belang dient, bijvoorbeeld op het gebied van cultuur, sport, onderwijs, zorg of milieubescherming. Het organiseren van een loterij voor persoonlijk of commercieel gewin is wettelijk niet toegestaan. Wel kun je bijvoorbeeld een loterij organiseren om geld in te zamelen voor het dorpsfeest, voor de aanschaf van muziekinstrumenten voor de lokale muziekvereniging of voor de renovatie van een buurthuis. Wie de vergunning moet uitreiken, hangt af van de totale waarde van de te winnen prijzen. Bedraagt deze som € 4.500 of meer, dan is de Kansspelautoriteit (KSA) bevoegd. Bij een lagere waarde volstaat een gemeentelijke vergunning.
Vergunning via de Kansspelautoriteit (KSA)
Wanneer de totale waarde van prijzen en premies in een eenmalige loterij € 4.500 of meer bedraagt, moet de vergunning worden aangevraagd bij de Kansspelautoriteit. Deze toezichthouder beoordeelt of de organisatie aan de wettelijke voorwaarden voldoet. Zo moet duidelijk zijn dat de opbrengst volledig ten goede komt aan een maatschappelijk doel en dat de trekking op een eerlijke en controleerbare manier plaatsvindt. De KSA kan aanvullende eisen stellen met betrekking tot transparantie, administratie en verantwoording. Ook wordt gecontroleerd of deelnemers geen onredelijke risico’s lopen en of de promotie van de loterij niet misleidend is. Zonder goedkeuring van de KSA mag een dergelijke loterij niet worden georganiseerd.
Vergunning via de gemeente
Voor loterijen waarbij de totale waarde van alle prijzen minder dan € 4.500 bedraagt, is de gemeente bevoegd om de vergunning te verlenen. De aanvraag dient te worden ingediend bij de gemeente waar de trekking plaatsvindt. Vaak moet daarbij informatie worden verstrekt over de organisatie, het doel van de actie, het aantal te verkopen loten en de wijze van trekking. Ook lokale overheden hanteren de eis dat het volledige nettoresultaat bestemd is voor een algemeen nut. Gemeenten kunnen bijkomende voorwaarden stellen, bijvoorbeeld over de duur van de actie. Zodra de vergunning is verleend, mag de organisator de loterij bekendmaken en uitvoeren binnen de gestelde kaders.
Voorwaarden voor het organiseren van een eenmalige loterij
Wie een eenmalige loterij organiseert, moet zich houden aan een reeks wettelijke voorwaarden. Zowel bij het toekennen van de vergunning als tijdens elke fase van de loterij wordt hierop toezicht gehouden. Deze regels gelden zowel voor vergunningen die via de Kansspelautoriteit als via de gemeente worden verstrekt.
Minimaal 40 procent naar het algemeen belang
Een centrale voorwaarde is dat ten minste 40 procent van de opbrengst wordt besteed aan een doel van algemeen belang, zoals cultuur, sport, zorg of milieubescherming. De overige 60 procent mag worden gebruikt voor kosten die direct verband houden met de organisatie van de loterij. Hieronder vallen bijvoorbeeld drukkosten, notariskosten, promotie-uitgaven, vergoedingen voor verkopers en de aanschaf van prijzen. Ook kansspelbelasting valt onder de toegestane kosten. Door deze verhouding wettelijk vast te leggen, wordt gewaarborgd dat de loterij daadwerkelijk een maatschappelijk doel ondersteunt en niet primair een financieel voordeel oplevert voor de organisator of derden.
Eerlijke en transparante trekking
De trekking van de winnende loten moet op transparante wijze plaatsvinden. Een notaris is in principe verplicht aanwezig bij de trekking en stelt een proces-verbaal op waarin de uitslag wordt vastgelegd. Daarnaast moet iedereen die dat wenst de mogelijkheid krijgen om de trekking bij te wonen. Dit draagt bij aan het publieke vertrouwen in de rechtmatigheid van de loterij. De vergunninghouder is verantwoordelijk voor de juiste uitvoering van de trekking en voor het naleven van alle voorwaarden die in de vergunning zijn opgenomen. Wanneer de organisatie (gedeeltelijk) wordt uitbesteed aan een derde partij, is een schriftelijke overeenkomst verplicht waarin duidelijk wordt vastgelegd welke taken worden overgedragen. De eindverantwoordelijkheid blijft altijd bij de vergunninghouder.
Looptijd en administratieve verplichtingen
Een vergunning voor een eenmalige loterij is maximaal zes maanden geldig. Binnen deze periode moeten alle activiteiten plaatsvinden: de verkoop van loten, eventuele promotie en de trekkingen zelf. Er mogen maximaal dertien trekkingen worden gehouden, waarbij telkens meerdere prijzen kunnen worden verloot. Deelnemers moeten een bewijs van deelname ontvangen, bijvoorbeeld per e-mail. Na afloop van de laatste trekking geldt een verantwoordingsplicht: binnen drie maanden moeten een financieel verslag, een accountantsverklaring, het notariële proces-verbaal en bewijsstukken van de besteding aan het algemeen doel worden ingediend bij de vergunningverlenende instantie. Hiermee wordt gecontroleerd of de opbrengst conform de regels is verdeeld en besteed.
Kosten bij het zelf organiseren van een loterij
Het organiseren van een eenmalige loterij brengt verschillende kosten met zich mee, zowel voor de vergunning als voor de uitvoering. De hoogte van de vergunningskosten hangt af van de totale waarde van de prijzen en premies. Wanneer de prijzenpot tussen € 4.500 en € 50.000 ligt, bedraagt de vergoeding € 500. Bij een prijzenwaarde van € 50.000 tot € 500.000 stijgt het tarief naar € 4.100, en bij prijzen boven de € 500.000 geldt een vergoeding van € 24.000. Over de gewonnen prijzen moet bovendien kansspelbelasting worden betaald aan de Belastingdienst. Zodra de opbrengst van de verkochte loten € 1 miljoen of meer bedraagt, is ook een kansspelheffing verschuldigd aan de Kansspelautoriteit.
Naast deze verplichte heffingen komen er nog tal van organisatorische kosten bij. Denk aan de aanschaf van de prijzen zelf, notariskosten voor de trekking en accountantskosten voor de financiële verantwoording. Ook drukkosten voor loten, communicatie- en promotiemateriaal, juridische begeleiding, en eventuele vergoedingen voor tussenpersonen die loten verkopen behoren tot de totale uitgaven. Ook bijvoorbeeld kosten voor een beveiligde website of voor het betaalsysteem zijn mogelijk. De wet bepaalt dat maximaal 60 procent van de totale opbrengst aan dit soort kosten mag worden besteed; minimaal 40 procent moet ten goede komen aan het maatschappelijk doel zelf. Een goed opgebouwde begroting is daarom onmisbaar om zowel financieel als juridisch in orde te blijven.
Hoe organiseer ik zelf een loterij?
Een goed voorbereide loterij staat of valt met duidelijke doelen, een sluitend plan en naleving van de hierboven aangehaalde regels. Het volgende stappenplan brengt de volledige levenscyclus in beeld. Elke stap bevat een aantal kernacties.
Formuleer doel en doelgroep
Bepaal het maatschappelijk doel (algemeen belang) en leg vast waarom de loterij hiervoor geschikt is. Omschrijf de doelgroep en het beoogde bereik. Maak de bevoegdheden duidelijk: wie beslist, wie beheert geldstromen en wie tekent de stukken?
Bepaal prijzenpakket en begroting
Maak een totaaloverzicht van prijzen en premies en koppel hier een realistisch kostenbudget aan. Houd rekening met alle kostenposten (drukwerk, notaris, accountant, promotie, prijzen, verkoopkosten, belastingen enzovoort). Bewaak de 40/60-verhouding: minimaal 40% van de opbrengst gaat naar het doel, maximaal 60% naar kosten.
Ga na waar de vergunning moet worden aangevraagd
Toets de totale waarde van prijzen en premies aan de drempelbedragen. Tot € 4.500 is de vergunning aan te vragen bij de gemeente, vanaf € 4.500 is dit de KSA. Noteer welke bewijsstukken nodig zijn. Win hiervoor informatie in bij de gemeente (indien van toepassing).
Stel voorwaarden en een reglement op
Werk een volledig loterijreglement uit met informatie over het doel, de prijsstructuur, het aantal loten, de lotprijs, de data en locatie van de trekking enzovoort. Neem op hoe het deelnamebewijs wordt verstrekt en wie al dan niet mag deelnemen (o.a. minderjarigen).
Plan looptijd en mijlpalen (maximaal 6 maanden)
Maak een goede planning en houd daarbij rekening met de vergunningsperiode. Leg de verkoop-, promotie- en trekkingsmomenten vast. Beperk het aantal trekkingen tot maximaal dertien en communiceer de prijzen vooraf. Bouw speling in voor de productie en de levering van prijzen. Zo kom je niet voor onaangename verrassingen te staan.
Regel de notaris
Leg de aanwezigheid van een notaris bij de trekking vast. Bespreek de trekkingsmiddelen en de controle daarop. Voorzie in een publieke toegankelijkheid van de trekking en een transparante procedure.
Dien de vergunningsaanvraag in
Verzamel alle benodigdheden: reglement, begroting, doelen, planning, KvK-uittreksel (indien van toepassing) en communicatievoorbeelden. Dien de aanvraag tijdig in bij de bevoegde instantie en anticipeer op verdere vragen. Archiveer alle ingediende stukken.
Organiseer de verkoop en zorg voor de deelnamebewijzen
Richt een veilig betaalkanaal in en waarborg een correcte uitgifte van deelnamebewijzen. Nummer loten eenduidig en voorkom een dubbele uitgifte via een centraal register. Beperk de toegang voor minderjarigen en voer dus leeftijdscontroles uit.
Richt promotie in conform Mediawet en gedragscodes
Het is toegestaan om promotie te voeren voor de eigen loterij. Dit mag echter enkel binnen de vergunningslooptijd. Gebruik altijd evenwichtige, niet-misleidende boodschappen. Richt de communicatie niet op minderjarigen en vermijd jonge rolmodellen (jonger dan 25 jaar).
Beheer financiën en administratie
Gebruik een aparte bankrekening of subadministratie voor de inkomsten en uitgaven van de loterij. Documenteer elke transactie met bonnen, facturen en betaalbewijzen en label ze volgens het kosten- of bestedingsdoel. Monitor tussentijds de 40/60-norm en stuur bij indien nodig.
Voer de trekking uit
Organiseer de trekking op een fysieke, publiek toegankelijke plaats met notariële aanwezigheid. Leg de procedure en uitkomst vast (proces-verbaal en trekkingslijsten) en controleer dat het aantal verkochte loten en lotnummers overeenkomt met deze in de administratie. Publiceer de uitslagen op de afgesproken kanalen.
Ken prijzen toe en betaal de belastingen
Informeer winnaars, verifieer hun identiteit en betaal de prijzen conform het reglement. Draag de kansspelbelasting correct af en verwerk dit in de administratie.
Rond af met financiële verantwoording
Dien binnen drie maanden na de laatste trekking de vereiste stukken in bij de vergunningverlener (financieel overzicht, accountantsverklaring, notarieel proces-verbaal en bewijs van besteding aan het doel). Publiceer een korte publieke verantwoording richting de deelnemers en donateurs. Archiveer alle documenten conform de geldende bewaartermijnen.
Aandachtspunten bij het organiseren van een loterij
Naast de wettelijke vereisten en financiële regels zijn er ook praktische en organisatorische aspecten die niet over het hoofd mogen worden gezien. Wie een eenmalige loterij organiseert, neemt tijdelijk de rol op van projectmanager, fondsenwerver en verantwoordelijke voor naleving van diverse verplichtingen. Daarbij spelen zaken als aansprakelijkheid en privacy een belangrijke rol. Door vooraf te anticiperen op risico’s, de administratie zorgvuldig te voeren en transparant te communiceren, wordt het fundament gelegd voor een geslaagde en geloofwaardige actie.
Aansprakelijkheid en verzekering
Het organiseren van een loterij brengt onvermijdelijk een zekere mate van verantwoordelijkheid met zich mee. Wanneer er tijdens de trekking, een verkoopactie of het promotie-evenement schade ontstaat, kan de organisator aansprakelijk worden gesteld. Een tijdelijke aansprakelijkheidsverzekering biedt dan bescherming tegen mogelijke claims. Bij grotere of publiek toegankelijke evenementen kan ook een aanvullende ongevallenverzekering worden overwogen. Het is bovendien verstandig om afspraken met leveranciers, locaties en notarissen schriftelijk vast te leggen, zodat duidelijk is wie waarvoor verantwoordelijk is. Een verzekeraar kan helpen om de juiste dekking te bepalen, afhankelijk van de aard en omvang van de loterij. Eventuele verzekeringskosten vallen binnen de 40/60-regel.
Reclame maken voor de loterij
Het promoten van een eenmalige loterij is toegestaan. Reclame mag echter enkel worden gemaakt gedurende de looptijd van de vergunning. Binnen die termijn kan op verschillende manieren aandacht worden gevraagd voor het initiatief, bijvoorbeeld via lokale radio, sociale media, affiches of flyers. Bij televisiereclame gelden specifieke tijdvakken waarin promotie is toegestaan, zoals bepaald in de Mediawet. Reclame via radio kent die beperking niet. Belangrijk is dat elke vorm van communicatie eerlijk, evenwichtig en niet-misleidend is. Minderjarigen mogen niet deelnemen aan de loterij en promotie mag dan ook niet op hen gericht zijn. Ook rolmodellen of actieve sporters jonger dan 25 jaar met veel jonge volgers mogen niet worden ingezet om de loterij te promoten.
Sponsoring en donaties
Sponsoring is vaak een belangrijk onderdeel van lokale of kleinschalige loterijen. Bedrijven kunnen prijzen, drukwerk of promotiemateriaal leveren in natura of een financiële bijdrage doen. In ruil krijgen deze donateurs dan een vorm van zichtbaarheid. Het is essentieel om deze steun transparant vast te leggen en te waarderen, zodat de totale prijzenwaarde correct kan worden vastgesteld. Sponsors mogen geen onevenredige invloed uitoefenen op de inhoud of de uitslag van de loterij. Wanneer gesponsorde prijzen een commerciële waarde vertegenwoordigen, moet de organisator nagaan of dit gevolgen heeft voor de belastingafdracht of de vergunningsvoorwaarden.
Privacy en gegevensbescherming
Bij de verkoop van loten worden vaak persoonsgegevens verzameld, zoals de naam, het e-mailadres en de betaalgegevens. De organisator moet voldoen aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en mag deze gegevens uitsluitend verwerken indien zij noodzakelijk zijn voor de deelname en de trekking. Het is belangrijk om een privacyverklaring op te stellen waarin wordt uitgelegd hoe de persoonsgegevens worden opgeslagen, gebruikt en weer verwijderd. Deelnemers moeten weten wie hun gegevens beheert en hoelang deze bewaard blijven. Ook technische beveiliging verdient aandacht: digitale loten, online betalingen en communicatie via e-mail moeten beschermd zijn tegen misbruik, lekken en fraude.
Duurzaamheid en lokaal engagement
Een moderne loterij kan op een duurzame manier worden georganiseerd, zonder afbreuk te doen aan het plezier of de opbrengst. Het gebruik van digitale loten in plaats van gedrukt materiaal vermindert papierverbruik en logistieke kosten. Ook de keuze van prijzen kan getuigen van maatschappelijk en duurzaam engagement. Denk aan lokale producten, duurzame cadeaus of vouchers die lokale ondernemers ondersteunen. Promotiemateriaal kan milieuvriendelijk worden gedrukt of volledig digitaal worden verspreid. Het gebruik van lokale leveranciers draagt bij aan de CO₂-reductie. Duurzaamheid is in theorie geen must, maar veel mensen hechten er wel degelijk belang aan.
Betrokkenheid van vrijwilligers
Vrijwilligers spelen vaak een belangrijke rol bij de verkoop van loten en het verspreiden van informatie. Zij zijn het gezicht van de loterij en hebben invloed op de manier waarop deelnemers het initiatief ervaren. Een duidelijke taakverdeling en een goede briefing zijn daarom essentieel. Vrijwilligers moeten weten welke informatie zij mogen delen, hoe ze betalingen correct verwerken en welke gedragsregels gelden bij promotieactiviteiten. Het is ook belangrijk om hen te informeren over de spelregels en de wettelijke beperkingen. Ze dienen bijvoorbeeld te weten dat minderjarigen geen loten mogen kopen.
Documentatie en archivering
Een nauwkeurige administratie vormt het fundament van een betrouwbare loterij. Alle documenten, van vergunning en reglement tot bankafschriften, sponsorfacturen en het proces-verbaal van de notaris, moeten zorgvuldig worden bewaard. De bewaartermijn bedraagt doorgaans vijf jaar. Een digitale archivering in een beveiligde omgeving helpt om het overzicht te behouden en de informatie snel terug te vinden. Ook de financiële rapportage na afloop moet volledig en controleerbaar zijn. Het is aan te raden om je hierbij te laten begeleiden door een accountant.
Tips bij het zelf organiseren van een loterij
Een goed georganiseerde loterij vereist meer dan enkel enthousiasme en een goed doel. Succesvolle initiatieven onderscheiden zich door duidelijke afspraken, transparante communicatie en de zorgvuldige naleving van alle regels. Een gedegen voorbereiding voorkomt juridische problemen en versterkt het vertrouwen van deelnemers. Bovendien kan een goed uitgedachte promotiecampagne de opbrengst aanzienlijk verhogen. Onderstaande tips helpen om een eenmalige loterij professioneel, eerlijk en effectief te organiseren.
Begin met een helder doel: formuleer concreet waar de opbrengst voor bedoeld is en communiceer dit duidelijk aan alle betrokkenen.
Maak een realistische begroting: bereken vooraf alle kosten en zorg ervoor dat minimaal 40 procent van alle gelden naar het algemeen belang gaat.
Controleer of een vergunning nodig is: bepaal of de aanvraag bij de gemeente of de Kansspelautoriteit moet worden ingediend op basis van de prijzenwaarde.
Leg alle afspraken schriftelijk vast: stel contracten op met leveranciers, sponsors en eventuele partners om misverstanden te voorkomen.
Zorg voor transparantie: vermeld de vergunningsgegevens, trekkingstijd en prijzen duidelijk op alle communicatiemiddelen.
Betrek de notaris al vroeg in het proces: dit voorkomt vertragingen en garandeert dat de trekking rechtsgeldig en controleerbaar verloopt.
Gebruik veilige betaalmethoden: bij online verkoop van loten is een betrouwbaar betalingssysteem essentieel om fraude te vermijden.
Promoot verantwoord: volg de Mediawet, richt reclame niet op minderjarigen en benadruk het maatschappelijke karakter van de actie.
Houd de administratie zorgvuldig bij: documenteer alle inkomsten, uitgaven en trekkingsresultaten om de financiële verantwoording te vereenvoudigen.
Evalueer: bespreek met het team wat goed ging en wat beter kan, zodat toekomstige loterijen nog efficiënter verlopen.
Veelgestelde vragen over zelf een loterij organiseren
Het organiseren van een loterij roept vaak praktische en juridische vragen op. Wie een actie wil opzetten voor een goed doel of lokaal initiatief, moet nu eenmaal rekening houden met veel regels rond vergunningen, promotie en financiële verantwoording. Dat maakt zelf een loterij organiseren niet bepaald eenvoudig. Onderstaande FAQ biedt een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten bij een eenmalige loterij.
Kan een loterij worden geannuleerd?
Ja, annulering is mogelijk wanneer de verkoop van loten onvoldoende blijkt voor een correcte 40/60-verdeling of de uitvoering niet haalbaar is. In dat geval moeten alle deelnemers hun volledige inleg terugkrijgen. De organisator moet de annulering tijdig melden aan de Kansspelautoriteit, uiterlijk vóór de geplande trekking. Ook moet het bewijs van de terugbetaling worden geleverd, bijvoorbeeld via bankafschriften of een verklaring van een notaris of accountant. De Kansspelautoriteit zal de vergunning vervolgens formeel intrekken.
Mag een eenmalige loterij online worden georganiseerd?
De verkoop en promotie van loten mag volledig online plaatsvinden, maar de trekking zelf moet altijd fysiek worden uitgevoerd op een locatie die voor het publiek toegankelijk is. De resultaten mogen nadien wel digitaal worden gepubliceerd. Volledig online en digitaal georganiseerde loterijen zijn niet toegestaan onder de huidige wetgeving.
Is een vergunning nodig voor een gratis loterij?
Wanneer de deelname volledig kosteloos is, is er geen vergunning vereist. Zulke acties worden beschouwd als promotionele kansspelen. Ze mogen hoogstens één keer per jaar worden georganiseerd per product, dienst of organisatie.
Mag de organisator zelf bepalen aan welk goed doel de opbrengst wordt geschonken?
Ja, zolang het doel onder de wettelijke categorie “algemeen belang” valt. Dat omvat onder meer sport, cultuur, onderwijs, zorg, natuur en dierenwelzijn. De keuze moet bij de vergunningsaanvraag worden vermeld en onderbouwd. Na afloop van de loterij wordt gecontroleerd of de opbrengst daadwerkelijk aan dat doel is besteed.
Moet de organisator een vereniging of stichting zijn?
Nee, ook natuurlijke personen mogen een vergunning aanvragen, mits zij voldoen aan alle wettelijke voorwaarden. Wanneer de aanvraag namens een rechtspersoon wordt ingediend, is een uittreksel uit het Handelsregister vereist. De opbrengst moet in alle gevallen worden besteed aan een maatschappelijk relevant doel.
Hoelang mag een eenmalige loterij duren?
De looptijd van de vergunning bedraagt maximaal zes maanden. Binnen die periode moeten zowel de verkoop van de loten als de trekking plaatsvinden. Na afloop is de organisator verplicht om binnen drie maanden financiële verantwoording af te leggen aan de vergunningverlenende instantie.
Hoeveel trekkingen mogen worden gehouden?
Tijdens de looptijd van de vergunning zijn maximaal dertien trekkingen toegestaan. Binnen één trekking mogen wel meerdere prijzen worden uitgekeerd.